Quince anos

No instituto chama a atención que unha cría de quince anos reborde tanto sexo por todos os poros da pel; acotío está enriba dalgún compañeiro, provoca os profesores coas súas actitudes e unha escaseza de roupa que non chamaría a atención nas praias do verán. Os conflitos con outras compañeiras son o pan noso de cada día e non será a derradeira vez que apareza cun ollo inchado e ennegrecido. Sábese defender e sabe atacar.
A nai desapareceu un bo día no Levante para pagar as doses co seu corpo; o pai anda embarcado pero, cando volve, convive na súa cabana con ela e súa irmá de doce; a maior parte do tempo emprégaa en fumar canudos mentres ve filmes porno.
A súa aspiración é ser a mala da historia.

Ánimos

Recuperada case por completo da operación, miña nai goza de ánimos abondos que a levan a pintar de novo tras unha paréntese de apatía. Agora anda cun lenzo no que plasma lembranzas da súa nenez valenciana, con engadidos que o tempo foi inventando. A familia anda revolta pola palabra cancro, mais a ela preocúpana máis outros males que padece, pois non a deixan moverse ao ritmo do seu espírito inquedo. Á tardiña, como levan facendo desde que teño memoria, saen dar un paseo cada vez máis curto, van á cafetería do barrio para ler a prensa local e volven á casa collidos do brazo e apoiados en cadanseu caxato, abraiados quizais do rápido que transcorre a vida. Meu pai ás veces esquece como se fai o no da gravata, pero xa vai aprendendo a tomalo con filosofía e rir de si mesmo. Polo momento seguen aí.

Xuntanza blogueira

Imaxe roubada de aquí. Non me puiden resistir.

Pois parece que o artista canario vén con ganas de rachar coa pana. A xuntanza blogueira promete, se nos guiamos polos prolegómenos cargados de marcha. Eu, por se acaso, tomo a semana con moita calma para que o sábado me atope descansada e non me dea un inoportuno baixón. Será a primeira bloquedada do meu currículo (por certo, ¡que nervios!) e a ver como se porta o clima coruñés. ¿Cumprirá paraugas? ¿E chaquetón Haddock?

Sobre linguas

A medida que fun estudando Sociolingüística e impartía clase dela e de historia do galego fóronme quedando claros aspectos que, sen un rigor previo, desatan auténticas paixóns baseadas en erros, que ao rodar, van crecendo e crecendo coma unha bóla de neve. Falar hoxe por hoxe de colonialismo lingüístico en Galicia resulta tan obsoleto coma pretender revivir os lavadoiros para facer a coada semanal. Aquí nunca houbo colonialismo lingüístico, mal que lles pese a algúns, porque xamais houbo invasión nin ocupación reais. Se se coñece un pouco a historia de Galicia, compróbase que só en moi contadas e brevísimas ocasións foi reino de seu, que as circunstancias políticas o dominaron todo en épocas convulsas e que nunca houbo un intento meditado de machucar a lingua por parte de ninguén; o único que se pretendía apagar e machucar eran os rebeldes políticos. Nada que non acontecese -e siga acontecendo- en milleiros de lugares.
Coma case todos os galegos falo, cando menos, dúas linguas e iso nunca supuxo un atranco para o meu desenvolvemento coma persoa; como moito, serviu para acrecentar as miñas conexións neuronais e ampliarme o horizonte, do mesmo xeito que falar francés, comprender catalán, portugués ou italiano me serve para amplialo un chisco máis.
Sería estupendo borrar a historia dun sopro, cambiala ao noso antollo para converternos en heroes incomprendidos, pero iso sería tan falso coma as fotos manipuladas por Stalin a medida que os seus antigos colaboradores caían en desgraza. Pregúntome con serias dúbidas se sería desexable.
Teño a sorte de pertencer a unha comunidade bilingüe e ser bilingüe eu mesma. A segunda lingua permíteme comunicarme de xeito doado e eficaz con canarios, cataláns, andaluces , estremeños ou madrileños, por poñer uns cantos exemplos, e só por iso non renunciaría a ela. Como tampouco renunciaría á miña primeira lingua, a que emprego para escribir este caderno e todo o demais, a que emprego para falar día a día onde vivo, na que penso e soño...
Ese é o feito lingüístico. O demais é política.

Miniquedada

Xanto coa Señora Dot mentres falamos do divino e do humano e intercambiamos informacións varias sobre o blogmillo e arredores. O pracer da conversa prolóngase até a media tarde na casa arredor dunhas cuncas de té e a compañía de B, interesado nos nosos comentarios. Viveza, curiosidade pola vida e unha cortesía exquisita son características sobranceiras da súa persoa que non lle acaban de facer xustiza porque é moito máis; agardo unha segunda xuntanza antes de que a vida separe os nosos camiños, polo de agora bastante próximos. Despois blogueo aquí e acolá para fixarme nalgúns detalles que non tivera ocasión de advertir e boto algunhas gargalladas ao confirmalos. ¡Ai! Non che vos hai coma a risoterapia para aliviar pesares e fortalecer o corazón.
As dúas concluímos que isto dos blogs nos abriu un mundo novo ao que, hoxe por hoxe, ningunha está disposta a renunciar.

Sen guión

Houbo unha época en que me apreixaba o curioso desexo de ser un personaxe de novela; non dunha concreta, senón de calquera que implicase acción e aventura, con tal de afastarme do que eu coidaba unha vida gris. Hoxe, mentres montaba no coche para facer uns recados, lembrei ese remoto anceio de non ser a que era, de converterme noutra distinta. Sorrín meneando a cabeza. Estanme ocorrendo tantas cousas nos últimos tempos que me aledo de protagonizar unha novela sen guión.

O libreiro e eu

O libreiro de Vila Real conségueme por fin un libro de Chesterton pedido no mes de xuño noutra librería; el solucionouno en dous meses, aínda que a distribuidora está na veciña cidade. Isto de encargar os libros ten o seu aquel, pérdese a maxia de remexer entre os andeis e botar ¡ohs! de sorpresa ao atopar un tesouro longamente desexado -ou inesperado-, pero gáñase en paciencia e saber agardar. Conségueme tamén senllas policíacas de dous autores que sigo desde hai anos, non só porque me entreteñen senón tamén porque me serven para aprender pulso narrativo, mal que lles pese a certos puristas. Nin Mankell nin Leon son autores menores nestas batallas de escritura e plasman con xusteza uns mundos remotos deste mais próximos por obra e graza das palabras.
Váiseme acumulando a morea de libros sen ler, de xeito que reborda o metro de andel que lles teño reservado.
O libreiro é un home repoludo e afable ao que lle pido, sen moito éxito, que non me trate de vostede; depois de tres anos coido que as cerimonias están de máis e incomódame ese trato, quizais porque me fai sentir maior do que son. Á fin de contas, coñece parte dos meus vicios, o que crea un vencello abondo íntimo entre nós.

Porcos

Vou pola prensa e atopo a E e a M dando un paseo; únome a elas -ou elas a min- e imos até o quiosco pola prensa e o vaso da colección. Charlando, charlando, sae o tema da man ausente de E. Quedo estantía cando me di como a perdeu: comeulla un porco cando ela tiña seis meses. ¡Buf!

E de súpeto...

... a febre, a excitación, o saltaricar dos dedos sobre as teclas posuídos pola présa, obsesivos, inquedos por transmitir, antes de que esvaezan, as ideas que se atrapallan nunha parte do cerebro. A ansiada fase de fluidez está en marcha despois de meses de buscar documentación, de informarse sobre aspectos necesarios para a novela, de pensar que, quizais, non sairía o que desexaba. O suspiro de alivio e a satisfacción por este estado impagable ecoarían neste val rodeado de montañas se tivese voz abonda para berrar tan alto.

Esperanza

Volvo de clase de ioga relaxada e contenta a partes iguais; o primeiro, pola propia práctica, que alivia tensións malia que me doian algúns músculos un chisco; o segundo, pola constatación de que, cando alguén ten un problema, case sempre atopará arredor persoas dispostas a axudar. E, a muller toca da que falei ao principio dos tempos, padece unha ansiedade que non semella mellorar con nada; axiña varias compañeiras buscan solucións e, sobre todo, ofrécenlle a súa compañía para o que precise.
E está xubilada; hai seis anos separouse do home e aínda non saíu desa merda, como di ela. Quere pasar páxina mais ese floco permanece aí facéndoa sufrir, segundo uns ciclos que nin ela mesma comprende. Imaxino por un intre a situación e antóllaseme moi dura; o problema non o pode solucionar ninguén máis ca ela. O meu gran de area é prestarlle un libro de exercicios de relaxación que me leva acompañando desde hai anos e me axudou a erguer a cabeza máis de dúas veces. Parece incrible que algo tan sinxelo posúa tal poder; pero hai que saber, claro, porque aquel que non sabe é coma o que non ve.

No aire

A B sobrevéñenlle ciclicamente ganas de cambiar de profesión, cousa que comprendo porque a min tamén me acontecía, se cadra en menor medida, pero aí estaban. Imaxinar por un intre que vas facer o mesmo durante corenta anos mete medo no corpo, a menos que o que fas sexa tan satisfactorio coma para ocuparche a mente durante vinte horas ao día (ou case).
Agora estamos nunha desas fases; é probable que todo quede en auga chirla mais nunca se sabe. Os desexos dese tipo non poden nin deben deixarse pasar coma se carecesen de importancia porque a teñen, e moita. Polo momento estamos á espera de non se sabe que, quizais a que se definan ou esvaian. Iso de que a vida está feita cando chegas a determinada idade é puro conto, máis ben contos de vellas que hoxe por hoxe semellan fábulas para durmir cativos. Eu amareino de profesor, de camareiro ou de pirata, só porque é el e tanto me ten a que se dedique (mentres me dea aloumiños).

Fotos

Estou encantada coa miña cámara, tanto que a levo nun peto a todas as partes e mantéñoa ben á vista na casa por se xorde algo retratable. Esa da esquerda coidei que non sairía e fun a primeira sorprendida cando a vin. Son os piñeiros malditos que lle poñen perdida a propiedade ao veciño, pero o dono da leira négase a moverse para solucionar o problema. Para nós son motivo de pracer case a diario, cando os esquíos deciden corricar por eles tan preto da casa. O espectáculo da súas acrobacias alegra o corazón e quenta a alma. Mágoa que nunca me dan tempo de desenfundar: cando preparo a máquina xa fuxiron coma lebres.

A outra é unha mostra de canto cambian as pólas da cerdeira de día en día. Dentro duns meses comprobaremos o gordos que se poñen os paxaros petiscando nos froitos que nós nunca chegamos a catar: eles son moito máis rápidos.

É curioso que me guste fotografar o grande e o pequeno, panoramas e detalles ás veces tan ínfimos que poden pasar desapercibidos. As flores en particular marabíllanme pola enorme variedade de formas e colores, coma se o nome xenérico de flor lles quedase cativo en exceso.
Desde que a merquei decátome do moito que botaba de menos facer fotografías. A réflex, por desgraza, pesábame demasiado para levala de paseo e aí está, metida na súa bolsa cos obxectivos e filtros.

Diversidade

De cando en vez lembro un vello telefilme dunha serie titulada La cuarta dimensión que poñían na tele en branco e negro de finais dos sesenta. Por obra do desexo do protagonista -un rosmón impenitente que só sabía fungar para dirixirse aos demais-, todas as persoas coas que se cruza son coma el: homes, mulleres e nenos amosan os seus trazos físicos e de carácter. Decátase, entón, do ríspeto que é e prométese a si mesmo cambiar por completo se o mundo volve ser coma antes da súa irresponsable petición. Por sorte para el, o tempo recúa e el cumpre a súa promesa.
Ignoro como me deixaban ver aquela serie porque os episodios producían en min un estraño desacougo, coma se puxesen en dúbida a seguridade do mundo cotián e todo, incluso o máis inverosímil, fose posible. Escuso dicir que impresionaba en grande maneira a miña mente infantil, daquela bastante ocupada en situarme no contorno.
Tamén lembro as sensacións e o nerviosismo cos que contemplei o telefilme: primeiro o contentamento do home ao ver cumprido o seu desexo, a progresiva perda de entusiasmo ao topar deseguido con malos modos e peores caras e, á fin, o recoñecemento contundente do seu erro e da súa propia esencia.
Foi unha das primeiras leccións que recibín sobre a marabilla da diversidade e dos puntos de vista con que se contempla a vida, e aínda hoxe non a esquecín.
¿Por que me veu á cabeza? ¡Quen sabe...!

Personaxes

Teño comentado algunha vez que non son das que escriben sabendo o que vai acontecer; unha idea vaga axítame e rebole durante meses, anos incluso, até que experimento a necesidade de poñerme con ela, explorala e deixarme levar. Non carece de inconvenientes este sistema, claro, coma cando saen personaxes mesmo de debaixo das pedras e atópome cunha morea de xente que non fai máis que armar barullo. Chegados a ese punto, véxome no dilema de matar algún, borralo do panorama ou fundilo con outro. Tamén ocorre o caso contrario: un personaxe en principio cativo medra e medra até constituírse nun dos protagonistas principais.
Temas que non ía tratar métense no medio e non me queda outra que traelos a colación, se non quero que a cousa se revire.
É certo que ás veces os personaxes se rebelan, teiman en non ir por onde ti queres e os moi fillos de súa nai non se deixan mangonear máis ca se a eles lles convén; resulta interesante observar as conversas que manteñen e nas que te obrigan a inmiscirte para coñecer a túa opinión. Iso cando cha piden, porque con frecuencia te ignoran igual ca se foses transparente.
Varias veces soñei que paría... un libro. A primeira, era moi noviña, case nin chegaba a adolescente, e impresionárame moito contemplar aquel parto, en certo modo decepcionante. As seguintes coincidiron con publicacións reais e xa non me colleron por sorpresa. Agora ando preñada dun que promete ir para longo. Veremos canto de lerchos se me poñen os personaxes.

Sete mil trescentos catro

Onte celebramos que levamos convivindo ese número de días, unha morea de anos aos que, se lles sumamos os catro anteriores, darían para un adulto novo. En fin, a cuestión era xantar fóra, dar unha volta por unha das zonas costeiras máis fermosas que coñezo e ver as evolucións dun galo que fachendeaba coqueto na horta do restaurante. Constatei por enésima vez que na maioría das especies animais quen se decora é o macho, non a femia; B comentou que debía de ser bastante triste a vida dun galo sen galiñas; eu retruqueille que a saber onde estaban as galiñas, que aquel macho tiña un aspecto demasiado lustroso para ser virxe e cacarexaba con excesivo entusiasmo para facelo en balde. ¿A quen querería conquistar?
Nós, madía leva, quedamos prendados das súas plumas. Mágoa a cámara de fotos, esquecida nun caixón.

Momentos

Hai momentos duros coma rochas; cortan o alento coma o aire xeado da montaña ou a auga do Atlántico cando pretendes repararte cun simple baño.
Hai momentos dondos coma a escuma; flúe o alento sen pexas coma cando te sentes feliz. É tan sinxelo como saberte en paz contigo mesmo. E tan breve.

Egoísmo

Fai o que che faga sentirte ben; porque se ti estás ben, eu tamén o estarei.

O encontro con Ítaca

Refírome, como é de supoñer, á Ítaca de Paleón, con quen non quedei por preferir B un primeiro contacto sen influenzas nativas; tempo haberá en próximas visitas para coñecer en persoa un dos blogueiros máis encantadores do blogmillo e arredores.
Como sopraba un nordés do demo, estiven a piques de saír voando en tres ocasións, mais a metade de catedral aferroume moi forte e non houbo que lamentar danos persoais; zona máis batida ca esta e menos protexida, promete ventos frecuentes e treboadas espectaculares, sen o abeiro de cordais que freen o embate da Natureza. O porto, un dos maiores e con máis movemento de Galicia, foi o noso primeiro destino -como non podía ser menos- e confeso que ollei con desacougo o revoar de tantas e tantas gaivotas sobre as nosas cabezas, pois non levabamos nin impermeable nin paraugas. Tivemos máis sorte có coche e saímos indemnes da aventura; el, por desgraza, volveu cunha capa branca irregular con reberetes de encaixe orgánico; mañá terei que darlle uns mangueirazos para que recupere a cor verde orixinal.
O instituto está nun outeiro desde o que se divisa a vila, a ría e moito, moito máis, o que fai supoñer unhas aulas luminosas desde as que gozar das vistas ignorando sen disimulo a función das mesmas e as principais tarefas dos ocupantes. Por certo, xusto debaixo del véndese unha casa con horta por un prezo que, en principio, me pareceu excesivo, pero nunca se sabe as voltas que dá a vida.
En fin, que volvemos contentos, ilusionados e convencidos de que será un lindo lugar para vivir. Que así sexa.

Dúas notas

1ª Poñendo o cursor sobre algunhas fotos deste blog (as miñas, non) sae unha manciña; se se preme, sae unha sorpresa que aprendín hai unha tempadiña. He, he.
2ª Boto de menos a Akin, Jaio, Martin e Vendell. ¿Falta moito para que se arranxe esa desfeita?

Obras

As obras da casa do lado están comezando a fartarme; entre os ruídos de camións e maquinaria diversa, as peticións constantes de que lles permita usar o meu patio para pasar material de xeito máis doado e o par de desfeitas que xa levan causado (e amañado, ¡madía leva!) paréceme a min que non tardarei moito en dicir ¡até aquí chegamos!
O dono da propiedade, grande e cun bandullo como nunca vira, foi quen construíu todas estas casas de tellados de lousa; seica ten tantos cartos que podería dar de comer e de beber sen problemas aos cidadáns dun país non demasiado pequeno. A raíz do primeiro estrago escoiteino dicir sen alterarse, coma se fose o máis normal do mundo, que a rampla en cuestión -por onde pasamos co coche- non estaba ben rematada. ¿En que quedamos? ¿Fixéchela mal á mantenta? ¡En fin!
Os dous obreiros que cargan co peso do traballo non paran en todo o día, baixo atenta ollada do xefe, e B non resistiu a tentación de alcumalos como Pepe Gotera e Otilio á vista da evidente semellanza. Aínda que carezo por completo de tendencias rexoubeiras, de cando en vez axexo desde o meu impagable observatorio para observar xestos, movementos, actitudes e xeitos de traballar. Unha escritora que se prece debe documentarse e coller apuntamentos do natural. Case sempre resulta divertido.

Ao abeiro da Catedral

Dicía Bruno Bettelheim que vivir é un privilexio, frase que aprendín a compartir a base de desdramatizar os malos momentos e apurar os bos até o fondo.
Repaso un libro mercado no 99 que por distintas circunstancias estaba medio esquecido na sección correspondente, entre ensaios sobre psicoloxía, aforismos de Quevedo, sarcasmos e agudezas de Voltaire e meditacións de Marco Aurelio, entre outros. Concibido coma obra de consulta para especialistas, pero accesible aos profanos, salienta a escaseza de palabras para referirse a emocións positivas fronte ás abondosas negativas, moito máis matizadas e definidas. Isto non deixa de ser un reflexo da realidade: meditamos, analizamos, reflexionamos... bastante máis nas nosas facetas sombrías ca nas luminosas; cun estou contento liquidamos unha sensación que ten matices e aspectos diferentes segundo a súa intensidade, o motivo do que xorde e o que desencadea en nós. Somos avaros co optimismo e o positivo, quizais porque están mal vistos polos intelectuais que ollan con piedade aqueles que coidan simples só porque ven a vida menos negra ca eles.
De feito, existen moitos máis libros serios que tratan as emocións negativas cás positivas, o que non deixa de ser paradoxal nunha sociedade que se pretende do benestar. Quizais aí radica o miolo do asunto: damos por supostos todos os dereitos e praceres e amólanos que algúns se nos resistan.
A min gústanme estas palabras de Henry Miller: É bo o mero feito de ser feliz; é un pouco mellor saber que o es; pero comprender que o es e saber por que, e seguir séndoo, ser feliz séndoo e sabéndoo, ben... iso é máis ca felicidade, iso é unha beizón.

Alegrías

Miña nai saíu ben da operación; telefonoume á mañá e parecía animada. Agradecín escoitarlle firme a voz, amosando ganas de volver á casa para seguir adiante coa vida de sempre. O médico preve ese paso para mañá e non cansa de fornecerlle azos.
O aire está limpísimo, con ese azul intenso que lle pon aquí a primavera; se non estivese tan cansa, daría un paseo, metería os pés nese río que desemboca na praia, perseguiría parrulos e gaivotas, xogaría cos corvos mariños e tomaría o sol.
Se cadra pola tarde teña máis forzas. De non ser así, sentarei no balcón a contemplar a liña do horizonte.

Límites de expresión II

Gustaríame dicirlle que poña os ollos noutro home, que ese que a atrae está ocupado, que o deixe en paz. Pero suponse que son unha muller moderna que respecta a liberdade.
Gustaríame chamarlle catro cousas sonoras, explicarlle que o que fai é un xogo perigoso, que non lle envíe máis correos incendiados porque sería capaz de arrincarlle os ollos. Pero suponse que son unha muller moderna que respecta a liberdade.
Gustaríame presentarme no seu lugar de traballo e armarlle unha ben armada, como facían as actrices italianas nos filmes dos sesenta; cruzarlle a cara cunha ollada de desprezo ou de rabia ou de carraxe; berrarlle a miña xenreira con contundencia inapelable. Pero, como se supón que son unha muller moderna que respecta a liberdade, amólome e mordo as unllas en silencio.

A morte

Tiven que deitar moitas bágoas, sentir a esgazadura da ausencia, consolarme coas lembranzas para chegar a asumir a idea da propia morte. Dito así semella un proceso doado e rápido, pero non: houberon pasar anos. Envexaba a lucidez de B nesa cuestión para min angustiosa que non daba aceptado e que para el semellaba tan clara desde a morte de Ito, seu irmán maior, nun accidente de coche. Xurara entón que nunca, nunca máis, permitiría que esa dor o asolagase de novo.
Acudín durante un par de anos aos funerais de seres queridos que formaban parte do meu mundo; persoas novas con moita vida por diante ás que, de súpeto, se lles crebou o camiño. Doe a noticia, provoca estupor, incluso rabia ou impotencia (non sei moi ben como chamarlle), pero tamén aprende que todo e todos formamos parte dun proceso que non ten volta: nacemos, vivimos e morremos. Desde o momento en que esas palabras se me meteron na cabeza de verdade reconcilieime de vez e vivo moi tranquila, sabedora de que o importa é a do medio, sen outras lerias. Cando toque, tocou, e aquí paz e despois... ¿quen sabe?
Mágoa a miña incapacidade para facérllelo comprender aos seres que amo.

¿Que lle ocorre a blogalia?

Desde hai uns días non hai xeito de entrar nos blogs de blogalia. Agradecería que alguén me explicase que raios lle pasa. Grazas.

Solpor

Ignoro se é unha actitude correcta, sa ou morbosa, pero, en calquera caso, magoa. Oitenta e catro e oitenta son unha morea de anos para os pais dunha, sobre todo se os males non teñen reparo en instalarse neses corpiños mirrados. Caricaturas de si mesmos, agardan mellorías imposibles, transmutacións máxicas ou que sei eu. Quizais esperan de min algo que, probablemente, nunca lles poderei dar, porque a vida é así de puta. Nin teño saúde nin ganas para darlles o que ansían sen sabelo. E dóeme. Sempre me doe.

Calor e suores

Creo que vai sendo hora de cambiar o edredón groso por un cobertor lixeiro; o pixama, por unha camiseta XL, e os xerseis, por camisas liviás; tampouco estaría de máis arrombar pantalóns e carpíns e pasar directamente a saias e sandalias. Escorrégame a suor lombo abaixo mentres fago os recados e teño que enxugar as pingas que me embazan os lentes coma se estivese traballando na obra do lado.

O cheiro a primavera éncheo todo; o pole, en doas de rosario, esvara polo aire provocándome restras de esbirros que me fan chorar, e o estoupido imparable da cerdeira troca o escenario de día en día, de xeito que o que ves á noitiña desaparece á mañá coma se nunca tivese existido.
Mañá iremos á aldea sagrada visitar a parte menos barulleira da familia, un chisco vida a menos por mor da idade e os achaques. O luns operarán a miña nai. Que todo saia ben.